NASA‘nın elli yılı aşkın bir süredir ilk kez Ay’a insan gönderme planları geçtiğimiz haftalarda güvenlik nedenlerinden dolayı birer yıl ertelenmişti. Ne yazık ki yeni bir çalışma, NASA’nın inmeyi seçtiği yere bağlı olarak görevin karşı karşıya kalabileceği yeni bir tehlikeye dikkat çekiyor: Ay depremleri. NASA tarafından finanse edilen bir çalışma, ajansın mürettebatlı bir Ay görevi için düşündüğü iniş bölgelerinden birinin deprem ve toprak kaymalarından mustarip olabileceğini belirtiyor. Açıklamaların NASA’nın planlarını nasıl etkileyeceği henüz belli değil.
Ay’daki depremler sıkıntı yaratabilir
NASA’nın Artemis 3 görevi için adaylarından biri olan güney kutbuna yakın bir bölge de dahil olmak üzere tüm Ay yüzeyinde çok sayıda deprem meydana geldiğini öne sürüyor. Sarsıntılar muhtemelen sığ ve yüzeye yakın yerlerde meydana geliyor. Depremlerin bazılarının hafif şiddetli bazılarının ise kuvvetli olduğu belirtiliyor. Dahası, hafif sarsıntılar bile NASA’nın ilgilendiği bazı bölgeler de dahil olmak üzere yamaçlarda toprak kaymalarına neden olabilir. Ajans bu bölgelerin buz gibi değerli kaynakları saklıyor olabileceğine inanıyor. Sismik aktiviteye dair kanıtlar, Apollo astronotlarının on yıllar önce yerleştirdiği sismometrelerden ve Ay yörünge araçlarının tespit ettiği ve itme faylarına işaret eden sırtlardan geliyor. Muhtemel nedenlerden biri, Ay’ın hala sıcak olan iç kısmının soğuması nedeniyle küçülüyor olması. Dünya’nın yerçekiminden kaynaklanan gelgit kuvvetleri de bir diğer önemli faktör. NASA, 2025 yılında yüzeyin uzak tarafına ulaşması planlanan Draper Lunar Lander görevinin bir parçası olan Farside Seismic Suite‘i kullanarak Ay’a ek sismometreler göndermeyi planlıyor.
Bu arada NASA, Artemis görevlerini üç aşamada gerçekleştirecek ve 1970’lerde sona eren Apollo görevlerinden bu yana Ay’a yapılacak ilk mürettebatlı görevle sonuçlanacak. Ajans ilk aşama olan insansız uçuşu 2022’de tamamladı. Artemis 2 bu yıl Ay yörüngesine bir mürettebat götürecekti, ancak NASA bunu 2025’in sonlarına kadar erteledi. Artemis 3 ise yeni programa göre Eylül 2026’ya kadar iniş yapamayacak.