Konut kredisi kullanacaklar için sıfır konut alımında 2 milyon liraya kadar kredide yüzde 0,99, altın ya da dövizini bozdurarak peşinat yapanlara yüzde 0,89 faiz uygulayıp, TOKİ’ye 30 milyar lira kaynak ayıran karar, dalı heyecanlandırdı. Konut satışlarında hareketin başlayacak olması bölümü heyecanlandırırken, ayda 10-14 bin lira kredi taksiti ödemeyi hayal bile edemeyenler, TOKİ’nin tekrar uzun vade ve düşük taksitli konut yaparak satışa çıkarmasını bekliyor. Bu beklenti, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından da lisana getirildi. TMB yöneticileri, dar ve orta gelirlinin konut sahibi olmasının da, süratle yükselen konut fiyatlarına dermanın de TOKİ olduğunu tabir etti. TMB Lideri M. Erdal Eren, konut kesimiyle ilgili paketi çok olumlu karşıladıklarını, konut satışlarının ivmelenmesini beklediklerini söz etti ve “Mevcut nüfus artışına nazaran, yılda en az 850 konut yapılması gerekiyor. 3-4 yıldır bu sayı 400-450 bin düzeyinin üzerine çıkamadı. Arz daralması var ve fiyatlar yükseldi. Dar gelirlinin alamayacağı sayılar var karşımızda. Burada devreye TOKİ’nin girmesinin çok değerli olduğunu söylemek istiyorum. TOKİ, hazine yeri imkânı sebebiyle bizlerden çok daha ucuza konut yapabildiği için dar gelirliyi konuta ulaştırabiliyor. Hazine toprakları arsa hâline getirilip müteahhitlere düşük maliyet ile verilirse, kurumsal firmalar da daha uygun fiyata konut üretebilir” dedi.
ARSA MALİYETİ DÜŞERSE FİYATLAR DA GERİLER
Geçmişte konut bedelinin 3’e bölündüğünü, 3’te birinin arsa maliyeti olduğunu söyleyen TMB Lideri Erdal Eren “Maliyeti üçe böler, arsa maliyetini 1, inşaat maliyetini 1 ve müteahhit hissesini 1 olarak uygulardık. Artık büyük kentlerde arsa sahipleri yüzde 55’e kadar çıkmış durumda. Arsa maliyetleri evvelce olduğu üzere yüzde 30’lara kadar çekilebilirse, fiyatlar da en az yüzde 30 düşer” diye konuştu.
131 ÜLKEDE 457,6 MİLYAR DOLAR
Türkiye Müteahhitler Birliği Lideri M. Erdal Eren’in mesken sahipliğinde ve lider vekilleri Cahit Karakullukçu, Başar Arıoğlu, Deha Emral ile TMB İdare Heyeti Üyesi Fazilet Tavas’ın iştirakiyle gerçekleşen toplantıda, dalın değerlendirmesi de yapıldı. “Konya’daki Zümrüt Apartmanı’nı yapanlarla meslekdaş olarak ismimiz geçse de ülkemizi milletlerarası alanda temsil eden kurumsal firmalardan oluşan 120 üyeli bir birliğiz. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu günden bu yana ülkenin imarının yüzde 70’ini bizim üyelerimiz yaptı. Barajlardan havaalanlarına kadar. Yüklü olarak milletlerarası projeler ve kamu yatırımlarında varız. Yurt dışında üstlenilen işlerin yüzde 90’ını TMB üyelerimiz üstlendi” dedi.
Yurt dışı müteahhitlik çalışmalarına 1972 yılında başlayan, bugün 131 ülkede 457,6 milyar dolarlık iş üstlenen Türk müteahhitleri, istihdamın da yüzde 6,1’inde hisse sahibi.
PARA GÖTÜRÜRSEK AFRİKA’DA ÇOK İŞ VAR
Türk siyaseti ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın memleketler arası siyasete ait uğraşlarının Türk müteahhidi ve Türk ihracatçısının yolunu açtığını tabir eden Erdal Eren şunları söyledi: Yurt dışı müteahhitlikte orta vadede 50 milyar dolar, 10 yılda ise 100 milyar dolar hedefliyoruz. İş yaptığımız ülkeler altyapı için çağırıyor lakin kimileri finansmanı karşılayacak durumda değil. ‘Uzun vadeli kredi sağlayıp gelin, işi alın’ diyorlar. Biz de Eximbank’a yüklendik ancak o da tek başına sıkıntı. Macarların ise Eximbank’ı var, müteahhiti yok. Orada iş birliği mutabakatı yaptık. Macarla diyor ki; siz iş alın kredinin tamamı bizden…
UKRAYNA’NIN KONUTUNU BİZ YAPARIZ
Ukrayna ve Rusya’nın savaşı devam ederken, yerle bir olan Ukrayna kentlerinin tekrar imarı için Türk müteahhitleri çalışma yapıyor. Ukrayna’da son yıllarda AB fonları ile başlanan altyapı yatırımlarının çabucak hepsinin Türk müteahhitler tarafından yapıldığını, şu anki savaşta yıkılan 2 köprünün “gelin yapın” diye Türk şirketlere verildiğini söyleyen Lider Eren “Köprüler, meskenler, demir yolları, hepsini yaparız. Savaş sonrası orada birinci biz olalım istiyoruz fakat savaşın ne kadar süreceği belgisiz. Rusya ile de devam eden işlerimiz var. Ruble ile iş alanlar var, onlar devam ediyor” dedi. Irak ve Cezayir’de de çok büyük fırsat olduğunu söyleyen Eren “Irak’ta siyasi kriz var. Mustafa el-Kazımi alırsa yüzü Türkiye’ye dönük. Tüm altyapıyı Türk firmalara yaptırmak istiyor. Ödemeyi petrol karşılığı yapma planları var. Türk müteahhitleri olarak Irak’ın tamamını da inşa edebiliriz” diye konuştu.
TÜRK ÇALIŞANIN YERİNİ VİETNAMLI DOLDURDU
Türk müteahhitleri son periyotta personel sorunu yaşıyor. 90’lı yıllarda 2-3 milyar dolarlık iş üstlenirken, 100 bin Türk emekçiyi yurt dışında istihdam eden bölüm, bugün 30 milyar dolara yakın iş üstlenmesine karşın çalışan Türk sayısı 20 binlere kadar düştü. Bunun sebebi vergiler ve kimi mevzuat ıstırapları. Türk personeller için hem Türkiye hem iş alınan ülkenin mevzuatı uygulanıyor. Bu da müteahhitlerimizi zora sokuyor. Erdal Eren bu düşünceyi şöyle anlatıyor: Biz emekçimizi götürüyoruz. Onlar “Benim maaşımı aileme gönderin, bana harçlık verin yeter” diyor. Biz de o denli yapıyor, döviz olarak ailesinin hesabına gönderiyoruz maaşını. Lakin mevzuattaki açık sebebiyle vergi denetmenleri gelip bize ceza kesiyor. Bu türlü olunca maliyet çok yükseliyor. Bu maliyetleri yansıtınca iş alamıyoruz. Biz de Vietnamlı, Filipinli, Bangladeşli, Hintli personelleri çalıştırıyoruz. Nasıl Türk müteahhitler yurt dışında iş üstlendiğinde vergiden muafsa, çalıştırdığı personel de kazandıkları maaş için vergiden muaf olmalı. Çalışma Bakanı’mızla gö-
rüştük, hususa tahlil bekliyoruz.
100 MİLYON DOLAR TAZMİNAT ÖDEYEN VAR
Türk müteahhitlerin yaşadığı ikinci büyük ıstırap da hem personel hem patronu ilgilendiriyor. Makus niyetli avukatlık ofisleri yurt dışında çalışmış personelleri bulup vekâlet alıyor, onlar ismine dava açıp dev şirketleri milyonlarca dolar ziyana uğratıyor. TBM Lideri Eren, bunu şu örnekle tabir etti: Örneğin Cezayir’de şantiyede çalışan emekçi Türkiye’ye dönüyor. Alacağını aldı, helalleşti. Bunu iş edinen avukatlık ofisi takip ediyor, alacağını almış emekçiyi buluyor, birkaç bin lira verip vekâletname istiyor. Sonra işi bilmeyen bir mahkemeye, örneğin Bitlis Mutki’ye gidip dava açıyor ve diyor ki işveren bizi pazar günü çalıştırdı. Hâkim diyor ki patron hatalı. Lakin bilmiyor ki o ülkede resmî tatil cumadır ve pazar çalışma günüdür. Dev firmalarımız 100 milyon dolarlık tazminatlara çarptırılmış durumda. Yargıtay 9. dairesi karar verdi, iş yapılan ülke kanunlarının geçerli olmasına hükmetti. Bu kararın içtihat hâline getirilmesi gerekiyor. Ayrıyeten büyük kentlerde 1-2 mahkeme memleketler arası çalışma hukuku konusunda ihtisas mahkemesi olarak belirlenmeli.